HPV Virüsü Nedir? HPV Nasıl bulaşır?

HPV Virüsü Nedir? HPV Nasıl bulaşır?

HPV, yani Human Papilloma Virüs, günümüzde en sık karşılaşılan cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biridir. Çoğu kişide herhangi bir belirti vermeden ilerleyebilen HPV virüsü, hem kadınlarda hem de erkeklerde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Genital siğillerden kansere kadar uzanan farklı etkileri nedeniyle HPV, toplum sağlığını yakından ilgilendiren önemli bir konudur. “HPV nedir, hangi türleri vardır ve nasıl bulaşır?” sorularına yanıt bulmak, virüsle mücadelede en temel adımdır.

HPV Nedir? (Human Papilloma Virüs)

HPV (Human Papilloma Virüs), papillomavirüs ailesine mensup ve yaklaşık 200 farklı türü bulunan yaygın bir virüstür. HPV virüsü, cilt ve mukoza zarlarını enfekte ederek kişide farklı sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle HPV, dünya genelinde hem kadınlarda hem de erkeklerde en sık görülen viral enfeksiyonlardan biri olarak kabul edilmektedir.

Virüsün bazı türleri yalnızca siğillere neden olurken, yüksek riskli HPV tipleri ciddi sonuçlar doğurabilir. Kadınlarda en sık rahim ağzı kanserine yol açan HPV enfeksiyonu, aynı zamanda vajina, vulva ve anüs kanserleriyle de ilişkilidir. Erkeklerde ise penis, anüs ve orofarengeal kanserler açısından risk oluşturur. Dünya genelinde her yıl binlerce kadının rahim ağzı kanserine yakalanmasının en önemli nedeni HPV virüsüdür.

HPV’nin düşük riskli türleri çoğunlukla genital siğillere yol açarken, yüksek riskli türleri kansere zemin hazırlar. Bu nedenle “HPV nedir?” sorusu yalnızca bir virüs tanımından öte, ciddi sağlık sorunlarıyla bağlantılı bir konudur. Günümüzde HPV aşısı ile yüksek riskli türlere karşı korunma sağlanabilmekte, mevcut HPV enfeksiyonu durumunda ise uygun takip ve HPV tedavisi yöntemleri uygulanmaktadır.

HPV Türleri Nelerdir?

HPV virüsü, yaklaşık 200 farklı tipi bulunan ve dünya genelinde en sık rastlanan viral enfeksiyon etkenlerinden biridir. Bu HPV tipleri, vücutta oluşturdukları etkiler ve sağlık risklerine göre sınıflandırılmaktadır. Bazı HPV tipleri yalnızca siğil gibi hafif sorunlara yol açarken, bazıları ise kansere kadar ilerleyebilen ciddi hastalıklara neden olabilir. HPV tipleri genel olarak iki grupta incelenir: yüksek riskli HPV tipleri ve düşük riskli HPV tipleri.

Bu sınıflandırma, özellikle HPV enfeksiyonu yaşayan bireyler için oldukça önemlidir çünkü enfeksiyonun seyrini, tedavi planını ve alınacak önlemleri belirler. Ayrıca HPV virüsü, kadınlarda rahim ağzı kanseri başta olmak üzere farklı kanser türlerinin gelişiminde kritik bir rol oynar. HPV enfeksiyonu erkeklerde yalnızca kanser riskini artırmakla kalmaz, aynı zamanda genital bölgede siğile neden olan HPV tipleri ile de sıkça görülür.

HPV Virüsü: Yüksek Riskli HPV Tipleri

Yüksek Riskli HPV Tipleri

Yüksek riskli HPV tipleri, hücrelerde DNA hasarına yol açarak kansere dönüşebilen lezyonların gelişmesine neden olur. Bu tipler, özellikle kadınlarda rahim ağzı kanseri (serviks kanseri) için en önemli risk faktörüdür. HPV enfeksiyonu uzun süre vücutta kaldığında, bağışıklık sistemi virüsü baskılayamazsa hücresel değişiklikler meydana gelir ve bu değişiklikler kansere ilerleyebilir.

En bilinen yüksek riskli HPV tipleri arasında HPV 16 ve HPV 18 yer alır. Bunun dışında HPV 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68 gibi tiplerin ileride kansere yol açma riski yüksektir.

HPV virüsü, rahim ağzı kanseri dışında diğer kanser türlerine de neden olabilir:

  • Vulva Kanseri: Dış genital bölgede ortaya çıkar.
  • Vajina Kanseri: Vajina içinde gelişir.
  • Penis Kanseri: Erkeklerin genital organında gelişir.
  • Anüs Kanseri: Anüs çevresinde gelişir.
  • Orofaringeal Kanser: Boğazın arka kısmında, dil tabanı ve bademciklerde gelişir.

Yüksek riskli HPV türleri, kanser riskini artıran bir faktör ise de immün sistemde (bağışıklık sisteminde) zayıflama olması halinde kanser ortaya çıkmaktadır. İmmün sistemdeki zayıflık yalnızca genel bağışıklığın düşmesi olarak değil; HPV bulaşı olan bölgedeki lokal bağışıklığın düşmesi olarak da gerçekleşebilir. Bu nedenle genel bağışıklık sistemini artırıcı ilaç takviyeleri lokal bağışıklığı artırmayacağından, bu takviyeler HPV’ye karşı fayda göstermeyebilir. Bununla birlikte otoimmün hastalığı olan kişilerde HPV’nin vücuttan atılım süresi uzadığından bu süre içerisinde kanserleşme olasılığı daha yüksektir.

Düşük Riskli HPV Tipleri

Düşük riskli HPV tipleri, kanserle ilişkilendirilmez ancak cilt ve mukozalarda siğil oluşumuna neden olur. Bu tipler arasında en sık görülenler HPV 6 ve HPV 11’dir. Genellikle genital bölgede siğil yapan bu virüsler, hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilir. Erkekte siğil yapan HPV tipleri özellikle genital ve anal bölgede rahatsız edici ancak kansere dönüşmeyen lezyonlara yol açar.

Düşük riskli HPV tipleri, kişinin yaşam kalitesini etkileyebilir ancak yüksek riskli tipler kadar ciddi sağlık sorunlarına neden olmaz. Bununla beraber HPV virüsü bulaştığında düzenli takip ve gerekirse uygun HPV tedavisi uygulanması önemlidir çünkü siğiller tekrar edebilir ve yayılabilir.

Kanser Yapan HPV Tipleri

HPV virüsü, kanser gelişimiyle yakından ilişkilidir. Bilimsel olarak rahim ağzı kanseri ile HPV virüsü arasındaki ilişki çok net bir biçimde tanımlanmıştır. Rahim ağzı kanserinin (serviks kanseri) en önemli nedeni HPV virüsleridir. Bu kanser vakalarının %99,7’si HPV’nin belirli tiplerinden kaynaklanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre ise, rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’inden sadece iki HPV virüsü sorumludur: HPV 16 ve HPV 18. Bu iki tip, yüksek riskli grupta yer almakta ve en güçlü onkojenik (kanser yapıcı) etkiye sahip olmalarıyla bilinmektedir.

HPV testinde yüksek riskli HPV tiplerinin pozitif olması ve smear testi ile kanser hücrelerine dönüşebilecek anormal hücrelerin belirlenmesi, hastanın uzun vadede rahim ağzı kanseri için risk altında olduğunu gösterir.

HPV 16 Nedir?

HPV 16, en sık görülen yüksek riskli HPV tipidir. HPV enfeksiyonu vakalarının büyük bir kısmında tespit edilir ve rahim ağzı kanseri olgularının neredeyse yarısından sorumludur. Bunun yanı sıra HPV 16, anüs, penis ve orofarenks kanserlerinde de önemli bir rol oynamaktadır. Bağışıklık sistemi HPV 16 enfeksiyonunu genellikle temizleyebilse de, bazı durumlarda virüs vücutta kalıcı hale gelerek kansere giden süreçleri başlatabilir.

HPV 18 Nedir?

HPV 18, ikinci en yaygın yüksek riskli HPV tipidir ve rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %10-15’inden sorumludur. HPV 16 kadar sık görülmese de, özellikle adenokarsinom tipi rahim ağzı kanserinde daha belirgin rol oynar. HPV 18 enfeksiyonu da uzun süreli ve kalıcı olduğunda kanser gelişimine zemin hazırlar.

HPV türleri, sağlık üzerindeki etkileri bakımından oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Düşük riskli HPV tipleri çoğunlukla siğillere neden olurken, yüksek riskli HPV tipleri kansere kadar ilerleyebilecek ciddi hastalıklara yol açabilir. Bu nedenle HPV virüsü ile mücadelede en önemli adımlar düzenli taramalar, HPV aşısı ve gerektiğinde uygun HPV tedavisi yöntemlerinin uygulanmasıdır.

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV virüsü, dünyada en yaygın cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların başında gelir. Tanı konulduğunda pek çok bireyin aklına ilk gelen şey, “HPV virüsü bana nasıl bulaştı?” sorusudur ve bu kaygı oldukça yaygındır. Aslında HPV nasıl bulaşır sorusunun yanıtı, virüsün doğrudan cilt teması yoluyla kolayca geçebilmesinde saklıdır. HPV virüsü en sık vajinal, anal ve oral cinsel temas sırasında geçer. Ancak sadece cinsel birleşme değil, yakın ten teması da bulaş için yeterlidir.

HPV hiç belirti göstermemesine rağmen de bulaşıcı bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle HPV belirtileri görülmeyen bir cinsel partnerden bulaşabilir.

Cinsel ilişkiye girilen partner sayısının artması ve cinsel ilişkiye girme yaşının erken olması da HPV bulaşma olasılığını artırmaktadır. Kişi kendisi çok sayıda partner değiştirmemişse bile, partnerinin daha öncesinde çok sayıda partnerinin olması HPV riskini artırmaktadır.

Cinsel aktif kadınların yaklaşık %80’inde HPV varlığı gözlemlenmektedir. Partnerinde HPV olan kişilerin yaklaşık %60’ında da ortalama 3 ay gibi bir sürede HPV lezyonları gözlemlenebilir.

HPV Bulaşma Yolları

HPV bulaşma yolları oldukça çeşitlidir. En sık görülen yollar şunlardır:

  • Vajinal cinsel temas: HPV virüsü, vajinal ilişki sırasında kolaylıkla bulaşabilir. Kadınlarda rahim ağzı bölgesi, virüsün yerleşmesi için en hassas alanlardan biridir.
  • Anal cinsel temas: Anüs mukozası, HPV için oldukça geçirgen bir yapıya sahiptir. Bu nedenle anal ilişki, özellikle HPV 16 ve HPV 18 gibi yüksek riskli tiplerin bulaşında önemli bir risk faktörüdür.
  • Oral cinsel temas: HPV virüsü, ağız ve boğaz mukozasına da bulaşabilir. Bu yol, özellikle orofarenks kanserleri ile ilişkilidir.
  • Cilt teması: HPV sadece penetrasyon ile değil, genital bölgelerin birbirine teması yoluyla da geçebilir. Bu yüzden prezervatif kullanılsa bile bulaşma ihtimali tamamen ortadan kalkmaz.
  • Siğiller aracılığıyla bulaş: HPV enfeksiyonu, vücuttaki siğiller yoluyla da geçebilir. Özellikle erkekte siğil yapan HPV tipleri (HPV 6 ve HPV 11) cilt temasıyla bulaşmaya yol açabilir.
  • Ortak kişisel eşyalar: Nadir de olsa, tıraş bıçağı, havlu veya iç çamaşır gibi eşyaların ortak kullanımı HPV virüsünün bulaşmasına aracılık edebilir.

HPV Bulaşma Süresi

HPV virüsü vücuda girdikten sonra hemen belirti vermeyebilir. Virüsün ortaya çıkması için geçen süre, yani HPV kuluçka süresi, kişiden kişiye değişiklik gösterir. Genellikle HPV bulaşma süresi haftalar ile aylar arasında olabilir. Ancak bazı durumlarda HPV enfeksiyonu yıllarca sessiz kalabilir ve kişinin bağışıklık sistemi zayıfladığında ortaya çıkabilir.

  • Ortalama HPV kuluçka süresi: 2 hafta – 8 ay arasında değişir.
  • Çoğu vakada ilk belirtiler 3. – 4. ay civarında görülmeye başlanır.
  • Ancak bağışıklık sistemi güçlü olan kişilerde virüs tamamen baskılanabilir ve hiçbir belirti çıkmayabilir.

Bu nedenle HPV belirtileri hemen ortaya çıkmadığı için kişi uzun süre farkında olmadan virüsü taşıyabilir ve partnerine bulaştırabilir. İşte bu yüzden düzenli sağlık kontrolleri, HPV testi ve HPV aşısı büyük önem taşır.

HPV Korunma Yolları

HPV virüsü çok kolay bulaşabilen bir enfeksiyon etkeni olduğu için, korunma yöntemlerini bilmek ve uygulamak büyük önem taşır. İşte HPV’den korunmanın en etkili yolları:

  • HPV aşısı yaptırmak: Günümüzde HPV aşısı, hem kadınlarda hem erkeklerde HPV virüsüne karşı en etkili ve en kolay korunma yöntemidir. Özellikle yüksek riskli HPV türlerine karşı bağışıklık sağlar ve rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok kansere karşı koruma sunar. HPV aşısı 9 yaşından itibaren yapılabilen bir aşıdır. İlk cinsel ilişkiden önce HPV aşısı uygulanması ile HPV’ye karşı en yüksek koruyuculuğa ulaşılır.
  • Düzenli sağlık kontrolleri: Kadınların düzenli Pap smear ve HPV testleri yaptırması, HPV virüsü kaynaklı hücresel değişikliklerin erken tespit edilmesine yardımcı olur.
  • Cinsel ilişkide korunma: Prezervatif (kondom) kullanmak HPV bulaş riskini azaltır. Ancak HPV yalnızca cinsel birleşme ile değil, cilt temasıyla da geçebildiği için bu yöntem riski tamamen ortadan kaldırmaz.
  • Cinsel partner sayısını sınırlamak: Çok sayıda partnerle ilişki yaşamak HPV enfeksiyonu riskini artırır. Tek eşlilik veya partner sayısını azaltmak riski düşürür.
  • Bağışıklık sistemini güçlü tutmak: Sağlıklı beslenme, düzenli uyku ve sigaradan uzak durmak bağışıklık sisteminin HPV virüsü ile daha etkin mücadele etmesini sağlar.
  • Kişisel eşyaları paylaşmamak: İç çamaşırı, havlu ve tıraş bıçağı gibi kişisel eşyaların paylaşılmaması, nadir de olsa HPV bulaşını engellemeye yardımcı olur.

HPV Virüsü ve HPV Bulaşma Yolları Sık Sorulan Sorular

🩺 HPV ne demek?

HPV, “Human Papilloma Virüs” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçesiyle İnsan Papilloma Virüsü anlamına gelir. HPV, cilt ve mukoza dokularını enfekte edebilen, yaklaşık 200’den fazla farklı tipi bulunan bir virüs ailesidir. Bazı HPV tipleri yalnızca siğil gibi iyi huylu lezyonlara neden olurken, bazı yüksek riskli tipleri ise rahim ağzı kanseri, anüs, penis ve orofarenks kanserleri gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Bu nedenle HPV denildiğinde sadece tek bir hastalık değil, çok farklı sağlık sorunlarına neden olabilen geniş bir virüs grubu anlaşılmalıdır.

🩺 HPV neden olur?


HPV, Human Papilloma Virüsünün cilt veya mukoza dokularına temas etmesiyle oluşur. En yaygın neden cinsel temas olsa da, virüs cilt teması yoluyla da bulaşabilir. Bağışıklık sistemi virüsü çoğu zaman temizler, ancak bazı durumlarda HPV enfeksiyonu kalıcı hale gelerek siğillere veya kansere yol açabilir.

🩺 HPV nasıl anlaşılır?


HPV enfeksiyonu çoğu zaman belirti vermeden ilerleyebilir. Bu nedenle kişi virüsü taşıdığını uzun süre fark etmeyebilir. Ancak bazı HPV tipleri, özellikle düşük riskli olanlar, genital bölgede siğiller şeklinde kendini gösterebilir. Yüksek riskli HPV tipleri ise genellikle belirgin bir bulgu vermeden hücresel değişikliklere yol açar ve bu durum düzenli kontroller yapılmazsa fark edilemeyebilir. HPV’nin kesin olarak anlaşılması için en güvenilir yöntem, hekim kontrolünde yapılan testlerdir. Kadınlarda rahim ağzından alınan örnekle yapılan PAP smear testi ve HPV DNA testi, virüsün varlığını ve hangi tipe ait olduğunu gösterebilir. Erkeklerde ise genital bölgede ortaya çıkan siğiller şüphe uyandırsa da tanı için yine uzman muayenesi gerekir.

🩺 HPV Türkiye’de ne kadar yaygın? Türkiye’de HPV oranı kaç?


Türkiye’de genel nüfus içinde rahim ağzı kanserine neden olan HPV-16 ve HPV-18 tipi virüslerin taşıyıcılığı, normal servikal sitolojiye sahip kadınlarda yaklaşık %4,2 olarak tahmin edilmektedir. Bölgesel ve hastane kaynaklı çalışmalara göre HPV pozitiflik oranları oldukça değişkenlik göstermektedir. Bazı çalışmalarda HPV prevalansı %2 ile %46 arasında iken, tekrarlayan testler ve daha hassas yöntemler kullanıldığında bu oranlar daha yüksek — yaklaşık %38 olarak bildirilmektedir. Daha büyük ölçekli tarama çalışmalarında da benzer oranlar elde edilmiştir. Örneğin, bir çalışmada HPV pozitifliği yaklaşık %10,07 olarak raporlanmıştır ki bu oran, dünya genelinde “normal sitolojili kadınlarda HPV prevalansı” (yaklaşık %10,4) ile uyumludur.

🩺 HPV kanser midir?


HPV başlı başına bir kanser değildir. Ancak bazı yüksek riskli HPV tipleri uzun süre vücutta kaldığında hücresel değişikliklere yol açarak kanser gelişimine neden olabilir. Özellikle HPV 16 ve HPV 18, rahim ağzı kanserlerinin çoğundan sorumludur. Bunun yanı sıra anüs, penis, vajina, vulva ve orofarenks kanserleri de HPV ile ilişkilidir.

🩺 Her HPV kanser yapar mı?


HPV’nin her tipi kanserleşmeye neden olmaz. Kanserleşmeye neden olma ihtimallerine göre HPV virüsleri düşük ya da yüksek riskli olarak gruplandırılırlar. Düşük riskli HPV tipleri kanser ile ilişkilendirilmez iken; yüksek riskli HPV tiplerinin (HPV 16,18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68) ileride kansere yol açma riski yüksektir.

🩺 HPV tipleri ne kadar sürede kansere dönüşür?


HPV enfeksiyonu hemen kansere dönüşmez. Çoğu zaman bağışıklık sistemi virüsü 1–2 yıl içinde temizler. Ancak özellikle yüksek riskli HPV tipleri vücutta kalıcı hale gelirse, hücrelerde değişikliklere yol açabilir. Bu değişimlerin kansere dönüşmesi genellikle yıllar, hatta 10–15 yıl gibi uzun bir süre alır. Bu nedenle düzenli Pap smear ve HPV testi ile tarama yapılması, olası hücresel değişikliklerin erken fark edilmesi açısından çok önemlidir.

🩺 Erkekte siğil yapan HPV tipleri nelerdir?


Erkeklerde genital bölgede siğillere en sık neden olan HPV tipleri düşük riskli grupta yer alır. Özellikle HPV 6 ve HPV 11, erkekte siğil yapan HPV tipleri arasında en yaygın olanlardır. Bu tipler kansere yol açmaz, ancak penis, skrotum, anüs ve kasık bölgesinde rahatsız edici siğillere sebep olabilir. Nadiren diğer düşük riskli tipler de siğil oluşumuna yol açabilir.

🩺 HPV virüsü nasıl bulaşır?


HPV en sık cinsel yolla bulaşan, bununla birlikte ciltteki lezyonlardan (deriden deriye temas), kontamine yüzeylerden (havlu vb.) ve doğum kanalından (anneden bebeğe) da bulaşabilen bir virüstür.

🩺 HPV virüsü erkeğe nasıl bulaşır?


HPV’nin bulaşma yolları kadın ve erkek arasında farklı değildir. Virüs aynı yollarla her iki cinsiyete de bulaşır. Farklı olan yalnızca bulaşma sonrası ortaya çıkan sonuçlardır. Kadınlarda özellikle rahim ağzı kanseri riski ön planda iken, erkeklerde penis, anüs ve orofarenks kanserleri ile siğiller daha sık görülür.

🩺 HPV 16 nasıl bulaşır?


HPV 16, yüksek riskli HPV tipleri arasında en yaygın olanıdır ve diğer HPV tipleriyle aynı yolla bulaşır: cinsel temas, genital bölge teması ve nadiren ortak kullanılan bazı kişisel eşyalar.

🩺 HPV virüsü tuvaletten bulaşır mı?


Tuvaletlerden, klozet oturağından veya ortak kullanılan eşyalardan bulaşma son derece düşük ihtimaldir. Çünkü HPV, vücut dışında uzun süre canlı kalabilen bir virüs değildir ve bu yolla bulaşma neredeyse hiç görülmez.

Uzmanınıza Danışın

İstanbul Avrupa Yakası’nda bulunan muayenehanemizde, aşılama tedavisi gibi kadın hastalıkları ve doğurganlık alanındaki birçok konuda profesyonel muayene ve tedavi hizmeti sunulmaktadır. HPV testi, HPV tedavisi, HPV aşısı, tüp bebek tedavisi, embriyo transferi, aşılama tedavisi, kolposkopi, kapalı veya açık miyom ameliyatı, kist ameliyatı ve rahim alma ameliyatı gibi uygulamalar, uzman hekim gözetiminde güvenli bir şekilde gerçekleştirilmektedir.

Google harita bağlantısı üzerinden Doç. Dr. Murat Ekmez’in muayenehanesine kolayca ulaşabilir; yıllara dayanan deneyimi ve tıbbi bilgi birikiminden faydalanabilirsiniz. Muayenehanemizde size özel en uygun ve ekonomik tedavi seçeneklerini birlikte değerlendirerek, kişiselleştirilmiş bir sağlık hizmeti almanız sağlanır.

Daha önce konulan tanı ya da önerilen tedaviler hakkında ikinci bir görüşe ihtiyacınız varsa, Dr. Murat Ekmez bu alanda doğru bir adrestir. Randevu almak ve detaylı bilgiye ulaşmak için iletişim kanallarımızı kullanabilirsiniz.

Yasal Uyarı

Bu yazı konusu ile ilişkili yukarıda sunulan bilgiler Doç. Dr. Murat Ekmez’in Kadın Hastalıkları ve Doğum Muayenehanesi hizmetlerine ilişkin ön bilgilendirme vasfındadır. Burada bahsedilen tanı ve tedavi hizmetleri ile ilişkili bilgiler güncel bilimsel kaynaklardan hazırlanmıştır. Buradaki bilgiler hiçbir hastalığın tanı ve tedavisinde kullanılamaz, kullanılması durumunda kısa ve uzun vadede doğabilecek zararlar ile ilişkili sorumluluk uygulayan kişi veya kişilere aittir.

Diğer yazılarımız: